1 Không, Giáo hội Công giáo không phải do Hoàng đế Constantino lập nên, mà là bởi Chúa Giêsu Kitô, Đấng thiết lập các Tông đồ làm những người kế vị Ngài và đặt Thánh Phêrô làm “tảng đá” xây dựng Giáo hội của Ngài (Mt 16,18-19). Khẳng định rằng Constantino đã tạo ra Giáo hội Công giáo là một sai lầm lịch sử thường gặp.
Giáo hội đã hiện hữu trước thời Constantino
Ngay từ thế kỷ I, Giáo hội của Chúa Kitô đã được thiết lập. Điều này được chứng minh cả trong Kinh Thánh và các trước tác Kitô giáo ban đầu. Trong Tân Ước, sách Công vụ Tông đồ và các thư của Thánh Phaolô cho thấy tổ chức của Giáo hội sơ khai, với việc cử hành Thánh Thể, truyền chức giám mục và linh mục, cùng sự kế vị tông đồ.
Hơn nữa, các tác giả Kitô giáo ở các thế kỷ đầu tiên đã gọi Giáo hội là “Công giáo.” Thánh Inhaxiô thành Antiôkia, một giám mục và vị tử đạo ở thế kỷ II, từng dùng thuật ngữ Giáo hội Công giáo trong Thư gửi tín hữu Smyrna.
Thánh Irênê thành Lyon, một trong những Giáo phụ ban đầu (thế kỷ II), nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kế vị tông đồ để gìn giữ giáo lý đích thực. Ngài khẳng định Giáo hội ở Rôma có vai trò đặc biệt vì được hai Thánh Phêrô và Phaolô thành lập. Theo ngài, bất cứ ai muốn biết đức tin chân thật nên nhìn về Rôma, nơi truyền thống tông đồ được lưu giữ nguyên vẹn.
Thêm vào đó, Thánh Irênê đã làm một việc quan trọng: ngài lập danh sách các Giám mục Rôma, từ Thánh Phêrô cho đến thời ngài, chứng minh tính liên tục của sự kế vị tông đồ.
Điều này cho thấy thuật ngữ “Giáo hội Công giáo” đã được sử dụng từ rất lâu trước thời Constantino, minh chứng cho tính kế thừa của Giáo hội từ thời các Tông đồ.
Constantino thật sự đã làm gì?
Constantino, người cai trị Đế quốc Rôma từ năm 306 đến 337, không phải là người thành lập Giáo hội, nhưng ông đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử Kitô giáo. Trước thời ông, Kitô hữu bị bách hại nặng nề dưới Đế quốc Rôma. Năm 313, Constantino và Licinius đã ban hành Sắc lệnh Milan, trao tự do tôn giáo cho mọi người, bao gồm cả Kitô hữu.
Điều này cho phép Kitô giáo được thực hành công khai, không phải sợ bị bách hại. Nhờ sự tự do ấy, Giáo hội phát triển nhanh hơn và xây dựng nhà thờ mà không lo sợ bị chính quyền phá hủy.
Công đồng Nixêa và đức tin đích thực
Một điểm khác gây nhầm lẫn là Công đồng Nixêa (năm 325), do Constantino triệu tập. Một số người nói rằng Giáo hội Công giáo được lập ra ở công đồng này hoặc có giáo lý do công đồng này sáng tạo. Điều đó không đúng.
Công đồng Nixêa được triệu tập để giải quyết lạc thuyết Ariô, vốn phủ nhận thiên tính của Chúa Kitô. Các Giám mục tham dự đã khẳng định điều mà Giáo hội đã tin từ thời các Tông đồ: Chúa Giêsu là Thiên Chúa thật và đồng bản thể với Chúa Cha. Kinh Tin Kính Nixêa, chúng ta vẫn đọc trong Thánh lễ hôm nay, bắt nguồn từ định tín này.
Vì thế, công đồng không “tạo ra” Giáo hội hay “phát minh” giáo lý, mà chỉ làm sáng tỏ và xác nhận những gì đã được giảng dạy từ thời Tông đồ.
Giáo hội Công giáo mang tính tông truyền
Giáo hội Công giáo có chuỗi kế vị tông đồ không đứt đoạn từ thời Chúa Kitô. Đức Giáo hoàng, Giám mục Rôma, là đấng kế vị trực tiếp của Thánh Phêrô, người được Chúa Giêsu trao phó nhiệm vụ lãnh đạo Giáo hội (Ga 21,15-17). Sự liên tục này cho thấy Giáo hội không khởi đầu từ Constantino, mà từ chính Chúa Kitô.
Các Kitô hữu tiên khởi đã sống đức tin Công giáo, cử hành Thánh Thể, ban Bí tích Rửa Tội, truyền chức linh mục và bảo tồn Truyền thống Tông đồ.
