1 Nee, de Katholieke Kerk is niet gesticht door keizer Constantijn, maar door Jezus Christus, die de apostelen als Zijn opvolgers instelde en Petrus als de “rots” waarop Hij Zijn Kerk zou bouwen (Matteüs 16,18-19). De bewering dat Constantijn de Katholieke Kerk heeft opgericht, is een veelgemaakte historische vergissing.
De Kerk bestond al vóór Constantijn
Al in de eerste eeuw was de Kerk van Christus gevestigd. Dit blijkt zowel uit de Schrift als uit de geschriften van de eerste christenen. In het Nieuwe Testament laten de Handelingen van de Apostelen en de brieven van Paulus zien hoe de vroege Kerk georganiseerd was: men vierde de Eucharistie, wijdde bisschoppen en priesters en handhaafde de apostolische opvolging.
Bovendien spraken christelijke schrijvers uit de eerste eeuwen al over de Kerk als “Katholiek”. Sint Ignatius van Antiochië, bisschop en martelaar uit de 2e eeuw, gebruikte de term Katholieke Kerk in zijn brief aan de christenen van Smyrna.
Irenaeus van Lyon, een van de eerste kerkvaders (2e eeuw), benadrukte het belang van apostolische opvolging om de ware leer te behouden. Hij verklaarde dat de Kerk van Rome een bijzondere positie innam omdat zij door de apostelen Petrus en Paulus was gesticht. Wie de authentieke geloofsleer wilde kennen, moest naar Rome kijken, waar de traditie van de apostelen op ongerepte wijze werd bewaard.
Bovendien stelde Irenaeus iets fundamenteels op: een lijst van de bisschoppen van Rome, van Petrus tot zijn tijd, om de ononderbroken apostolische opvolging aan te tonen.
Hieruit blijkt dat de term “Katholieke Kerk” al lang vóór de regering van Constantijn werd gebruikt, wat de continuïteit aantoont vanuit de apostelen.
Wat deed Constantijn eigenlijk?
Constantijn, die van 306 tot 337 over het Romeinse Rijk regeerde, stichtte de Kerk niet, maar speelde wel een belangrijke rol in de geschiedenis van het christendom. Vóór hem werden christenen hevig vervolgd door het Romeinse Rijk. In 313 ondertekenden Constantijn en Licinius het Edict van Milaan, dat religieuze vrijheid verleende aan iedereen, inclusief de christenen.
Daardoor konden christenen hun geloof vrij belijden, zonder vervolging te vrezen. De Kerk kon zich sneller uitbreiden en kerken bouwen zonder dat ze door de staat werden verwoest.
Het Concilie van Nicea en het ware geloof
Een ander punt van verwarring is het Concilie van Nicea, gehouden in 325 en bijeengeroepen door Constantijn. Sommigen beweren dat tijdens dit concilie de Katholieke Kerk is opgericht of dat haar leer werd uitgevonden. Dat is niet waar.
Het Concilie van Nicea werd bijeengeroepen om de ketterij van Arius, die de godheid van Christus ontkende, te bestrijden. De verzamelde bisschoppen bevestigden wat al sinds de apostelen werd geloofd: dat Jezus waarachtig God is en van dezelfde substantie als de Vader. De Geloofsbelijdenis van Nicea, die we nog steeds tijdens de Heilige Mis belijden, is daaruit voortgekomen.
Dit concilie “schiep” de Kerk dus niet en vond geen nieuwe leer uit, maar verduidelijkte en bevestigde slechts wat al sinds apostolische tijden werd onderwezen.
De Katholieke Kerk is Apostolisch
De Katholieke Kerk heeft sinds de tijd van Christus een ononderbroken apostolische opvolging. De paus, bisschop van Rome, is de directe opvolger van de heilige Petrus, aan wie Jezus de leiding van de Kerk toevertrouwde (Johannes 21,15-17). Deze continuïteit bewijst dat de Kerk niet met Constantijn begon, maar met Christus.
De eerste christenen leefden al het katholieke geloof: zij vierden de Eucharistie, doopten, wijdde priesters en bewaarden de apostolische traditie.
